Rozdzielność majątkowa zaczyna się w dniu postanowienia orzekającego separację. Sąd nie ma możliwości, by stwierdzić, że istniała ona wcześniej – chyba, że małżonkowie zdecydowali o niej przed ślubem i mają na to stosowne dokumenty.

Orzeczenie separacji zawsze automatycznie powoduje powstanie rozdzielności majątkowej między małżonkami. Następuje ona w dniu postanowienia orzekającego separację lub uprawomocnienia się wyroku. Oznacza to, że od tej pory małżonkowie nie mogą w dowolny sposób dogadywać się w sprawie podziału majątku.

Jeśli wniosek zostanie cofnięty, albo w jakikolwiek inny sposób małżonkowie wyrażą brak zgody na zniesienie separacji przez któregokolwiek z nich, postępowanie umarza się.

Jest jednak możliwość utrzymania rozdzielności majątkowej pomiędzy małżonkami nawet po zniesieniu separacji. Na zgodny wniosek obojga małżonków po zniesieniu separacji sąd może orzec o utrzymaniu między małżonkami rozdzielności majątkowej. Ten wniosek jest wiążący dla sądu. W takim przypadku sąd w postanowieniu znoszącym separację zamieści również obligatoryjne orzeczenie o utrzymaniu rozdzielności majątkowej.

Zupełnie inną sprawą jest zmiana ustroju majątkowego bez udziału sądu. Umowa, jaka będzie obowiązywała z chwilą zniesienia separacji, może być sporządzona w dowolnej chwili w drodze małżeńskiej umowy majątkowej. Taka umowa ma identyczną ważność i skutki prawne jak wyrok sądowy, gdyż zawarta zostaje notarialnie i przy obopólnej zgodzie małżonków.